Tüm dünyayı kasıp kavuran ve milyonlarca insanı etkisi altına alan Covid-19 pandemisinde yaşamımızdaki birçok şey değişti. “Hayat Eve Sığar” diyerek evlere kapandığımız bu süre, ilk önceleri hepimize iyi gelse de zamanla sıkılmaya, eski yaşantımızı özlemeye başladık. Bir sürü uğraş edindik, online etkinlikler düzenledik… Dengeli beslenmek ya da kilomuzu kontrol altında tutmak için tükettiğimiz yiyecek ve içeceklere dikkat etmeye başladık. Tam da bu sebeple ilgimiz besin etiketleri üzerinde yoğunlaştı. Günümüzde, özellikle hazır paketli gıdaları fazlaca kullanmaktayız. Ürünlerin besin etiketini okumayı bilirsek, bilinçli bir tüketici olma yolundaki adımlarımızdan ilkini atmış oluruz. Ne yediğimizi bilmek bizi beslenme konusunda bir adım önde tutar.
Besin Etiketi Nedir?
Her gıdanın ambalajının üzerinde veya gıdaya yapıştırılmış şekilde bulunur. En yalın hâliyle besin etiketi, paket içinde yer alan gıdanın porsiyonunu, kalorisini ve içerdiği maddelerin bilgisini gösteren etikettir. Ayrıca; tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim tarihi, özel muhafaza koşulları veya kullanım koşulları, üreticinin, ithalatçının, dağıtıcının adı veya ticari unvanı, adresi, işletme kayıt numarası, menşe, kullanım talimatı, alkol miktarı etikette bulunması gereken diğer ana bilgilerdir. Kısacası besin etiketi, ürün hakkında fikir sahibi olmamızı sağlar.
Gıda Etiketlerini Okuyor muyuz?
Yapılan araştırmalara göre insanların sadece yüzde 50’si etiket okumakta. Bu kişilerin büyük bir kısmının da son kullanma tarihi, üretim tarihi ve raf ömrü üzerinde durduğu saptanmıştır. Araştırmalarda, eğitim ve gelir düzeyi yüksek bireylerin besin etiketlerini daha çok okuduğu tespit edilmiştir. Birçoğu besin etiketi okumayı zaman kaybı olarak görüyor olabilir. Etiketi okumanın püf noktalarını bilmek bize kolaylık sağlayacaktır.
Porsiyon Değerlerine Dikkat Edin
Aldığınız paketli ürünün porsiyonunu bilmeniz çok önemli. Özellikle; yediklerinizin miktarını dengede tutmanız açısından. Değerler genellikle 100 gr. üzerinden verilir. Paketin üstünde yazan tam gramaja bakıp tablodaki oranları bu gramaja göre hesaplamanız gerekir.
Kalori Miktarı Kontrolü Yapın
Sağlıklı beslenme açısından kalori her şeydir. Yediğiniz yiyeceklerin içerdiği kalori miktarını bildiğinizde tüketiminizi ona göre düzenleyebilirsiniz. Paketin üstünde yazan gramaja göre hesaplamanızı yapabilirsiniz.
Karbonhidrat, Protein ve Yağ Dengesi
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) öğünlerin enerjisinin %50-55’inin karbonhidratlardan, %15-20’sini proteinden, %20-25’ini de yağdan sağlanmasını öneriyor. Besin etiketi üzerinden kendinize bir karbonhidrat, protein ve yağ dengesi tablosu oluşturabilir, tüketiminizi bu tabloya göre ayarlayabilirsiniz.
Tuz ve Şeker Oranları
Şekerli besinlerin fazla miktarda tüketimi başta yağ dokusu olmak üzere obezite ve şişmanlığa neden olur. Şişmanlık kalp ve damar hastalıkları, diyabet, hipertansiyon ve kanser gibi çeşitli hastalıkların gelişme riskini artırır. Tuzun gereğinden fazla tüketilmesi ise kemiklerde kalsiyum serbestleşmesine, böbreklerde kalsiyum kaybına ve buna bağlı olarak kemik erimesine sebep olur. Böyle durumlarla karşılaşmamak için aldığınız ürünlerin besin tablosunda yazan tuz ve şeker oranlarına özellikle dikkat etmelisiniz.
Şekerin Gizli İsimleri
Genel olarak –oz ekiyle biten maddeler şekerdir. Sukroz, Glikoz, Fruktoz, Maltoz, Dekstroz vb. Ancak şeker anlamına gelen daha farklı isimler de bulunmaktadır. Etiket üzerinde yazan Hidrolize edilmiş nişasta, Şurup, Melas, Şeker kamışı gibi ibareler ürünün şeker içerdiği gösterir.
Glüten ve Laktoz
Belirli maddelere alerjiniz olabilir. Laktoz alerjisi yüzünden birçok insan süt ve süt ürünlerinde sorun yaşıyor. Arpa, çavdar, buğday gibi tahıllarda da bol miktarda glüten vardır. Eğer bu maddelere karşı hassasiyetiniz varsa paketli gıdaların etiketlerinin bu ürünleri içerip içermediğine özellikle dikkat etmelisiniz.
Lifler
Uzun süre tokluk ve kolay sindirim sağlaması açısından lifler oldukça önemlidir. Lif açısından zengin beslenmek için tahıllı gıdaların besin etiketi üzerindeki lif içeriğini inceleyebilirsiniz.
Sağlıklı gelecek nesiller için gıda okuryazarlığının, erken yaşlarda oluşturulması önemli. Kendi sağlığınız ve sevdiklerinizin sağlığı için ne satın aldığınıza dikkat edin. Etiket okumak zaman kaybı değildir! Sağlıkla kalın.
コメント