Yeşilçam’ın Efsaneleri: Cüneyt Arkın

Asıl mesleği doktorluk olan Türk Sineması’nın unutulmaz jönü, aksiyon filmlerinin bir numaralı ismi Cüneyt Arkın veya doğum adıyla Fahrettin Cüreklibatır; 1963-2021 yılları arasında 330 sinema filmi, dizi ve tiyatro oyununda rol aldı. Dublör kullanmadığı için tehlikeli sahnelerde pek çok kez kemikleri kırıldı, omuriliği zedelendi ve sakatlandı. Malkoçoğlu, Kara Murat ve Battal Gazi gibi birçok tarihî filmde “yenilmez kahramanı”, toplumsal filmlerin; “iyi kalpli”, “yiğit direnişçisi”, “yardımsever” ve “adaletli” karakterlerine hayat vererek büyük övgü aldı.

Cüneyt Arkın (08.09.1937 - 28.06.2022)

Cüneyt Arkın gerçek adıyla Fahrettin Cüreklibatır, 8 Eylül 1937’de Eskişehir’in merkezine bağlı Karaçay Köyü’nde doğdu. Babası Kurtuluş Savaşı’na katılmış Hacı Yakup Cüreklibatır’dır. Lise öğrenimini Eskişehir Atatürk Lisesi’nde tamamladı. 1961 yılında İstanbul Tıp Fakültesinden mezun oldu. Askerliğini bitirdikten sonra Adana’da doktorluk yaptı.

1963 yılında Artist Dergisi’nin yarışmasında birinci oldu. 1963’te Halit Refiğ’in teklifiyle sinema oyunculuğuna başladı ve 2 yıl içinde 30 film çevirdi. 1964 yılında oynadığı Gurbet Kuşları filminin finalindeki kavga sahnesi, kariyerinde bir kırılma noktası oldu. Bir süre daha duygusal-romantik jön karakterlerini canlandırdıktan sonra yine Halit Refiğ’in önerisiyle aksiyon filmlerine yöneldi. Bu dönemde İstanbul’a gelen Medrano Sirki’nde altı ay süreyle akrobasi eğitimi aldı.

Burada öğrendiklerini; Malkoçoğlu ve Battalgazi serilerinde beyaz perdeye aktararak, Türk sinemasına daha önce hiç örneği olmayan bir tarz getirdi. Kısa sürede avantür filmlerin en aranan oyuncusu hâline geldi.

1963-2021 yılları arasında 330 sinema filmi, dizi ve tiyatro oyununda rol aldı. Yeşilçam’ın dört yapraklı yoncası Türkan Şoray, Fatma Girik, Hülya Koçyiğit ve Filiz Akın ile çevirdiği birçok aşk filminde başrolü paylaştı ve yakışıklı esas jön rollerine hayat verdi. Malkoçoğlu, Kara Murat ve Battal Gazi gibi birçok tarihî filmde “yenilmez kahramanı” ve toplumsal filmlerin “iyi kalpli”, “yiğit direnişçisi”, “yardımsever” ve “adaletli” karakterlerini canlandırdı. Aralarında; Deli Şahin, Dünyayı Kurtaran Adam, Gırgır Ali ve Son Kahramanlar gibi birçok filmin senaristliğini ve yönetmenliğini üstlendi. Küskün Çiçek, Vatandaş Rıza ve Kartal Murat gibi filmlerin yapımcısı olarak yer aldı.

Dublör kullanmadığı için tehlikeli sahnelerde pek çok kez kemikleri kırıldı, omuriliği zedelendi ve sakatlandı. “İnsanlar Yaşadıkça” filmi ile 1969 Antalya Altın Portakal Film Festivali “En İyi Erkek Oyuncu Ödülü”, “Yaralı Kurt” filmi ile 1972 Adana Altın Koza Film Festivali “En İyi Erkek Oyuncu Ödülü”, “Mağlup Edilemeyenler” filmi ile 1976 Antalya Altın Portakal Film Festivali “En iyi Erkek Oyuncu Ödülü”, 1999 Altın Portakal Film Festivali “Yaşam Boyu Onur Ödülü”, 2013’de Engelsiz Yaşam Vakfı “Yaşam Boyu Meslek ve Onur Ödülü”, 18. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri “Sinema Onur Ödülü”, 2013 Yılı “Kültür ve Sanat Büyük Ödülü”, 2018 Altın Koza Film Festivali “Yaşam Boyu Onur Ödülü” ve 2021 “Türkiye Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü”nü kazandı.

28 Haziran 2022’de İstanbul’da 84 yaşında hayatını kaybetti ve Zincirlikuyu Mezarlığı’nda son yolculuğuna uğurlandı. İlk evliliğini 1964 yılında kendisi gibi doktor olan Güler Mocan ile yaptı. 1966 yılında kızı Filiz doğdu. 1968 yılında boşandıktan bir yıl sonra Betül (Işıl) Cüreklibatur ile evlendi. Bu evliliğinden de Kaan ve Murat adlarında iki erkek çocuğu var.

Yeşilçam’ın Efsaneleri: Türkan Şoray

Türk sinemasında “Sultan” lakabıyla anılan Türkan Şoray, oynadığı 222 film ile dünyanın ‘en çok film çeviren’ kadın oyuncusu unvanına sahiptir. Fatma Girik, Hülya Koçyiğit ve Filiz Akın ile birlikte Yeşilçam’ın dört yapraklı yoncasından birisidir. Bu dörtlü içerisinde, yönetmenlik yapan tek sinema oyuncusudur. Yeşilçam tarihine “Türkan Şoray Kuralları” olarak geçen kurallar; “Filmde öpüşme ve açık sahne olmayacaktır”, “Senaryoyu beğenmezse yenisi verilir”, “Çekilecek filmin yönetmeni ve baş rol erkek oyuncusu için onayı şarttır”, “Pazar günleri çalışmaz” gibi 18 maddeden oluşur.

Türkan Şoray, memur bir ailenin ilk çocuğu olarak 25 Haziran 1945’te İstanbul’un Eyüp ilçesinde doğdu. Babası Çerkez, annesi ise Selanik göçmenidir. Kendisi gibi sinema sanatçısı olan Nazan Şoray’ın ablasıdır. Figen adında bir kız kardeşi daha vardır. Türkan Şoray, Fatih Kız Lisesi Orta Bölümü mezunudur. Ünlü tiyatro ve sinema oyuncusu Cihan Ünal ile 1983’te evlenmiş 1987’de ayrılmıştır. Çiftin bu evliliklerinden Yağmur adlı bir kızları dünyaya gelmiştir.

Türkan Şoray, ortaokuldayken ev sahiplerinin kızı olan, oyuncu Emel Yıldız (Panter Emel) ile birlikte film setine gider. Bu ziyaretle birlikte kaderi değişir. Türker İnanoğlu’nun teşviki ile Yeşilçam’a adım atar. Türkan Şoray’ın sinema kariyeri 1960 yapımı, başrol oynadığı “Köyde Bir Kız Sevdim” filmi ile başlar. Hayatı başarılar ve ödüllerle dolu olan Türkan Şoray, oynadığı 222 filmin yanında “İkinci Bahar” ve “Tatlı Hayat” dizileri ile de muhteşem bir performans sergileyerek tv izleyicilerinin gönlünde taht kurmuştur.

Hayatı başarılar ve ödüllerle dolu olan Türkan Şoray; 1964 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Kadın Oyuncu Ödülü, (Acı Hayat) | 1968 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Kadın Oyuncu Ödülü, (Vesikalı Yarim) | 1972 5. Altın Koza Film Festivali, En Başarılı Kadın Oyuncu, (Mahpus) | 1972 1. Altın Kelebek Ödülleri, En İyi Kadın Oyuncu Ödülü | 1973 Moskova Film Festivali (Rusya), Özel Ödül, (Dönüş) | 1978 Taşkent Film Festivali, Uluslararası Aytmatov Kulübü Geleneksel Ödülü, (Selvi Boylum Al Yazmalım) | 1987 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Kadın Oyuncu, (Hayallerim, Aşkım ve Sen) | 1990 2. İzmir Film Festivali, Altın Artemis Onur Ödülü | 1991 Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı Unvanı | 1992 8. Bastia Akdeniz Sinemaları Festivali, En İyi Kadın Oyuncu, (Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu) | 1994 6. Ankara Uluslararası Film Festivali, Emek Ödülü | 1994 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Kadın Oyuncu, (Bir Aşk Uğruna) | 1996 15. Uluslararası İstanbul Film Festivali, Sinema Onur Ödülü | 1999 Roma Film Festivali, Büyük Ödül | 1999 2. Uçan Süpürge Kadın Filmleri Festivali, Kadın Yönetmen Ödülü | 2000 Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi, Zirvedekiler 2000 Ödülü | 2001 Akademi İstanbul, Yılın En Başarılı Sanatçısı Ödülü | 2009 Sadri Alışık Ödülleri, Onur Ödülü | 2013 Engelsiz Yaşam Vakfı, Türk Sineması Üstün Başarı Ödülü | 2013 11. Türk Film Festivali, Onur Ödülü’nü kazandı.

Yeşilçam’ın Efsaneleri: Fatma Girik

1956-2012 yılları arasında 180’den fazla sinema filmi ve dizide rol alan Fatma Girik; canlandırdığı sert, mağrur ve haksızlıklara karşı boyun eğmeyen Anadolu kadını karakterleri ile tanındı. Türkan Şoray, Hülya Koçyiğit ve Filiz Akın ile birlikte Yeşilçam’ın ‘dört yapraklı yoncası’ndan birisi olarak kabul edildi.

12 Aralık 1942 tarihinde Hayri ve Münevver Girik’in üç çocuğundan biri olarak İstanbul’da Sultanahmet semtinde doğdu ve burada büyüdü. Babası dalgıç, annesi ev hanımıydı. İstanbul Kız Lisesi’ni bitirdi. Bu dönemde annesiyle birlikte filmlerde figüranlık yapmaya başladı. 1957 yılında ilk baş rolünü Leke filminde oynadı. Bu filmin ardından birkaç yapımda daha yer aldı. Fatma Girik’in performansıyla dikkatlerden kaçmayacağı film, Memduh Ün’ün yönetmenliğindeki 1960 yapımı Ölüm Peşimizde’ydi. Memduh Ün’le tanışıklığı Girik’in hayatındaki dönüm noktalarından biri oldu. 180’den fazla sinema filmi ve dizide rol alan Fatma Girik; canlandırdığı sert, mağrur ve haksızlıklara karşı boyun eğmeyen Anadolu kadını karakterleri ile tanındı. Türkan Şoray, Hülya Koçyiğit ve Filiz Akın ile birlikte Yeşilçam’ın ‘dört yapraklı yoncası’ndan birisi olarak kabul edildi.

Girik, 1989 yerel seçimlerinde Şişli Belediye Başkanlığı’na aday oldu ve seçimleri kazandı. 1993 yılında kısa bir dönem televizyon ekranlarında Söz Fato’da adlı bir programın sunuculuğunu da yaptı. 1995 yılında bir dizi için intihar canlandırması yaptığı sırada dublör kullanmayan Girik binanın ikinci katından düştü ve omurgasından yaralandı. 1999’da Şişli Belediye Başkanlığı için aday oldu, ancak daha sonra adaylıktan çekildi. 2000’lerin başında Girik Bodrum’un Torba mahallesine yerleşti. Fatma Girik, 24 Ocak 2022’de tedavi gördüğü İstanbul’un Beşiktaş ilçesindeki Liv Hospital hastanesinde COVID-19’a bağlı çoklu organ yetmezliği nedeniyle 79 yaşında hayatını kaybetti. 28 Ocak’ta vasiyeti üzerine Bodrum Torba Mezarlığı’nda, hayat arkadaşı Memduh Ün’ün yanına defnedildi. Girik’in 12 yaşındayken evlat edinmiş olduğu Ahu Karabacak adlı bir kızı var.

Fatma Girik; 1965 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Kadın Oyuncu Ödülü (Keşanlı Ali Destanı) | 1967 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Kadın Oyuncu Ödülü (Sürtüğün Kızı) | 1969 1. Adana Altın Koza Film Festivali, En İyi Kadın Oyuncu, (Büyük Yemin-Ezo Gelin) | 1971 3. Adana Altın Koza Film Festivali, En İyi Kadın Oyuncu (Acı) | 1998 35. Altın Portakal Film Festivali, Yaşam Boyu Onur Ödülü (Sürtüğün Kızı) | 18. Ankara Uluslararası Film Festivali, Aziz Nesin Emek Ödülü’nü kazandı.