İlham Veren Kadınlar | Bodrum Dergi

Atatürk’ün manevi kızı olan Sabiha Gökçen, Türkiye’nin ilk kadın pilotlarındandır ve dünyanın da ilk kadın savaş uçağı pilotu olarak biliniyor. 22 Mart günü doğdu ve yine 22 Mart günü 88 yaşında hayata veda etti. Uçuş kariyeri boyunca 8 bin saat civarı uçuş gerçekleştirdi ve 32 farklı askerî operasyona katıldı. Hayatı boyunca 22 değişik hafif bombardıman ve akrobatik uçakla uçtu.

1913>>

22 Mart’ta, Mustafa İzzet Bey ve Hayriye Hanım’ın altıncı çocuğu olarak Bursa’da doğdu.

1925>>

Babası ve annesinin ölümünün ardından 1925 yılında Bursa’yı ziyaret eden Atatürk tarafından evlat edinildi. Çankaya İlkokulu, Arnavutköy Amerikan Kız Koleji ve İstanbul Üsküdar Kız Koleji’nde eğitim gördü. Bir süre Fransızcasını ilerletmek amacıyla Paris’te bulundu.

1934>>

“Gökçen” soyadı, henüz havacılıkla ilgisinin olmadığı 1934 yılında soyadı kanununun çıkmasıyla Atatürk tarafından verildi.

1935>>

1935’te Türk Hava Kurumu’nun Türkkuşu Sivil Havacılık Okulu’na girdi. Ankara’da yüksek planörcülük brövelerini aldı. Gökçen 7 erkek öğrenci ile birlikte Kırım Rusya’ya gönderildi ve orada yüksek planörcülük eğitimini tamamladı.

1936>>

Eskişehir Askeri Hava Okulu’na girdi ve burada aldığı özel eğitimden sonra askeri pilot oldu. Eskişehir’de 1. Tayyare Alayı’nda bir süre staj yaptı, avcı ve bombardıman uçakları ile uçtu. Başarılı görevler yaparak dünyanın ilk “Kadın Savaş Pilotu” unvanını kazandı.

30 Ağustos’ta askeri uçuş brövesi aldı. Türk Hava Kurumu’nun yetiştirdiği ilk kadın pilot olması nedeniyle kurumun “9 numaralı Murassa (iftihar) Madalyası” ile ödüllendirildi.

1938>>

Balkan devletlerinin davetlisi olarak, uçağıyla Balkan turu yaptı. Türk Hava Kurumu Türkkuşu’na ‘Başöğretmen’ tayin edildi.

1940>>

Hava Okulu’nda askerî coğrafya ve topoğrafya öğretmeni olan Üsteğmen Kemal Esiner ile evlendi ve eşine, kendi soyadını verdi.

1943>>

12 Ocak’ta eşini kaybetti.

1953>>

Davet üzerine ABD’ye giden Sabiha Gökçen, 1959 yılına kadar Türk toplumu ve Türk kadınını tanıttı.

1996>>

Havacılık kariyerinin en büyük ödülünü aldı. Amerikan Hava Kurmay Koleji’nin mezuniyet töreni için düzenlenen Kartallar Toplantısı’nın onur konuğu olarak katıldığı Maxwell Hava Üssü’ndeki törende “Dünya Tarihine adını yazdıran 20 Havacıdan biri” seçildi. Gökçen bu ödüle layık görülen ilk ve tek kadın havacı oldu. Son uçuşunu 83 yaşında iken Fransız pilot Daniel Acton eşliğinde Falcon 2000 uçağıyla yaptı.

2001>>

Gülhane Askerî Tıp Akademisinde 88 yaşında kalp yetmezliği sebebiyle hayatını kaybetti.

Kadınların seslerini duyuramadığı 18. yüzyılda, kalemiyle hürriyet mücadelesinde aktif rol oynamış; kadınların bilinçlenmesi için uğraş vermiştir. İlk kadın gazetecimiz ve Sorbonne Üniversitesi’nde okuyan ilk Türk kadınımızdır. 20 yaşında Uhuvvet adlı romanını yazmıştır. Kurucularından olduğu Kızılay’ın 5 yıl süreyle Genel Sekreterliğini yapmıştır. Kurtuluş Savaşı sırasında tam bağımsızlık mücadelesini şiddetle savunmuştur. Milliyetçi akımın kadın önderi, hayatı boyunca da “Cumhuriyet Devrimleri”nin yılmaz savunucusu olmuştur.

1872 >>

1872’de İstanbul’da dünyaya geldi. Babası Şura-yı Devlet ve Meclis-i Âyan üyelerinden Ali Rıza Bey, annesi ise Avusturyalı Macar asıllı asil bir ailenin müslümanlığı seçmiş kızı Nâile Hanım’dır. Selma, çiftin yedi çocuğunun en küçüğüydü. Evde özel ders alarak yetiştirildi. İyi derecede Fransızca öğrendi. Eğitiminde, ağabeyi Ahmed Rıza’nın büyük etkisi oldu.

1889 >>

Ağabeyi 1889’da Fransa’ya gitmiş ve orada Jön Türk hareketine katılmıştı. Selma Rıza, ailesinden gizlice İstanbul’dan kaçarak Paris’teki ağabeyinin yanına gitti ve eğitimini Sorbonne Üniversitesi’nde sürdürdü. Paris’te on yıl yaşadı. İttihat ve Terakki Cemiyeti Paris Şubesi’ne üye oldu. Cemiyetin tek kadın üyesiydi. Ahmed Rıza Bey’in çıkardığı ve Fransızca olarak yayımlanan Meşveret Gazetesi’nde, Türkçe olarak yayımlanan Şuray-ı Ümmet Gazetesi’nde çalıştı. İlk Türk kadın gazeteci unvanını Paris yıllarındaki çalışmaları ile aldı.

1892 >>

Henüz 20 yaşındayken, 1892 yılında kaleme aldığı “Uhuvvet | Kardeşlik” adlı romanı ancak 1999 yılında dili sadeleştirilerek Kültür Bakanlığı tarafından yayımlandı. Yazdığı dönemde maddi yetersizlikler yüzünden yayımlayamadığı romanında, kadın sorununa değinmiştir.

1899 >>

1899 yılından itibaren “sosyal açıdan kadın” konusu ile ilgilendi, bu konuda bir uzman kabul edildi.

1908 >>

Selma Rıza, 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanı üzerine İstanbul’a döndü. Yurda dönüşünden sonra gazetecilik yapmadı ancak sosyal hayatta rol almaya devam etti. Meşrutiyet’in ilanından sonra yeniden teşkilatlandırılan Hilal-i Ahmer (Kızılay) Cemiyeti’nde çalıştı. Beş yıl boyunca Genel Sekreterlik yaptı ancak yönetimdekilerle görüş ayrılığına düşünce kurumdan ayrıldı.

1910 >>

1910-1912 yılları arasında iki roman daha yazdı ancak yayımlamadı. Hanımlara Mahsus Gazete ve Kadınlar Dünyası gibi yayın organlarında yazılar yayımladı. İstanbul’da Müslüman Osmanlı kadınları için okullar açılması uğrunda mücadele etti. Meclis-i Mebûsan Reisi olan ağabeyi Ahmed Rıza’nın da ön ayak olmasıyla Kandilli’deki Adile Sultan Sarayı’nın Türkiye’nin ilk yatılı kız lisesi olarak açılmasına yardımcı oldu.

1931 >>

1931 yılında hayatını kaybetti.

İlham Veren Kadınlar: Sabiha Gökçen