Diş Ağrısının Nedenleri ve Yönetmenin Birkaç Yolu

Diş ağrısı, dişin içinde ya da çevresinde oluşan ağrının adıdır. Ağrı şiddeti, hangi sebepten olduğuna göre değişir. Ağrının kaynağına göre şiddetli veya zonklama şeklinde olabilir. Kısa süreli bir dönem olup zonklama şeklinde, dönem dönem artan ağrı şeklide de ortaya çıkabilir.Bu ağrı; şiddetine göre ve kişinin ağrı eşiğine göre yaşam tarzını, ruh hâlini ve genel sağlığını da etkileyebilir. Genellikle ağrı olduğunda vücutta bir şeylerin tam olarak doğru olmadığının sinyali verilmiş olur.

Ağrının sebepleri nelerdir?

Diş çürüğü küçük olduğunda yiyecek kaçmasından kaynaklı ağrı olabilir. Genelde temizlenince hasta rahatlar ve ağrı geçer.

Diş dolgusunda hasar olabilir.

Daha büyük çürüklerde sıcak veya soğuk hassasiyeti yapabilir. Bir dönem soğuk bir dönem sıcak hassasiyeti olabilir. 1 dakikadan daha uzun sıcak ve soğuk yiyecek içeceklere karşı hassasiyet olabilir.

Daha ileri boyutu, dişin sinirine ulaşan ve zonklama şeklinde oluşan ağrıdır. Dişin içinde bulunan pulpa, sinir, doku ve kan damarlarıyla dolu yumuşak canlı dokudur. Bu sinir, enfekte olduğunda şiddetli ağrı ve apseye neden olur. Bu durumun da evreleri vardır. Akut apse şeklinde ateş yababilir, şişebilir. Diş ağrısının kendisi direkt ölümcül değildir ancak vücudun herhangi bir bölümünde tedavi edilmemiş enfeksiyon; beyin ve kalp dâhil olmak üzere vücudun diğer yerlerine yayılabilir. Tedavi edilmezse enfeksiyon yayılımı ile yaşamı tehdit eden bir hâl alababilir.

Unutmayalım ki ağız sağlığı ile genel sağlık arasında ciddi bir bağ mevcuttur. Diş ağrısı düzelmiyorsa diş hekiminize gitmeniz ve tedavi olmanız gerekmektedir. Bazen diş çatlağı, diş sıkmadan kaynaklı ya da travmadan kaynaklı olabilir ve diş kırılabilir. Özellikle kanal tedavili dişlerde daha çok görünen dişin ortadan ya da farklı yerden kaynaklı kırılmaları olabilir. Diş eti kaynaklı ve diş taşı vb. durumda ağrı olabilir. Diş eti kanaması vb. sorunlarla beraber hafif ağrılar görülebilir. Derin diş taşları ve diş eti enfeksiyonu ile ağrıya sebep olabilir. Diş sıkma, gıcırdatma vb. travmatik durumlar sonucu, dişler aşınıp hassasiyet yapabilir. Eklem ağrıları, eklemden klik sesleri gelebilir. Diş sürmesi sırasında, özellikle çocuklarda karışık dişlenme döneminde daha çok ağrı görülür. 20 yaş dişleri sürmesinde, özellikle çıkacak yer yoksa ağrı olabilir.

Diş ağrısı nasıl geçer?

Ağrı, dişin kendinden değil de etrafından kaynaklanıyorsa muhtemelen diş eti tahrişi olmuştur ve kızarıklık varsa kendiliğinden geçer. Bazen aft ya da diş ipi, diş fırçası tahrişi de olabilir. Bunlar da kendiliğinden iyileşir. Hastanın bu sürede, bu bölgeyi kullanmaması gerekir. Tahriş edici değil yumuşak; yumurta, yoğurt, makarna vb. yiyecekleri tüketmesi gerekir.

Dişlerde hassasiyet varsa tatlı ve soğuktan uzak durmalı. Eğer bu yöntemlerle ağrı geçmez ise mutlaka diş hekimine gidilmelidir. Bu süre genelde 48 saati bulur. Ama ağrı zonklama ve devamlı ise daha erken diş hekimine gitmeli ve ağrının nasıl olduğu, ne zaman başladığı, ne ile geçtiği net olarak hekime söylenmelidir.

Diş çürükse tedavi edilebilir, sinir enfeksiyonu ise kanal tedavisi yapılabilir ya da duruma göre ilaç tedavisi ile çekim gerçekleştirilebilir. Bazen 2-3 seans kanal tedavisi yapılmasına rağmen diş kurtarılamazsa çekilebilir. Bazen de dişin kök uçlarında lezyon ve kist oluşabilir. Bunlar temizlenip eksik dişler implant veya köprü ile hekim tarafından tedavi edilebilir, diş eti sorunu mevcutsa diş taşı ve diş eti tedavisi yapılabilir.

Bütün bunları önmelek için en az senede 1 kere Diş Hekimine gidilmeli ve ağız kontrolü yaptırılmalıdır. Sorunlar, küçükken hekimin inisiyatifi ile müdahale edilmeli, diş taşı varsa temizlenmelidir. Hasta riskli bölgeleri bilirse ağrı çok sürpriz olmaz. Ayrıca hastalar, ağız bakımına dikkat ederek günde 2 kere dişlerini fırçalar, diş ipi vb. aparatlarla ağzını temiz tutar ve şekerli besinlerden uzak durursa yeterli tedbiri almış olur.

Süt Dişi Deyip Geçmeyin

Süt dişleri, çocuğun beslenmesi, konuşması ve görüntüsünün düzgün olmasını sağlar. En önemli görevlerinden biri kalıcı dişlere yer sağlamak ve ana dişler sürerken onlara rehberlik yapmaktır. Süt dişlerinin erken kaybedilmesi, çene yapısını ve ana dişlerin dizimini bozar. Süt dişi erken çekimi bazen gelecek dişlerin gecikmesine bazen de yer daralması sonucu dişin gömülü kalmasına neden olabilir. Anne ve babalar bu durumun farkında olmayabilir, bu yüzden süt dişlerinin değişme zamanına kadar ağızda tutulması gerekmektedir. Eğer çürükleri varsa tedavi edilmeli, son çare olarak çekim yapılmalıdır. Çekim yapılmak zorunda kalınırsa diş hekimi sürecek dişin zamanını takip edip ona göre yer tutucu yapabilir. Yer tutucular, çekilen dişin yerinin korunması amacıyla yapılmaktadır. Ayrıca süt dişlerinin tedavisi, çocuğun çiğneme işlemini rahat yapması ve sağlıklı beslenmesi için önemlidir.

Çocuklarda Diş Sağlığı

Çocuklarda süt dişleri ortalama 6-8 aylıkken çıkmaya başlar. Bazı çocuklarda doğum esnasında diş olabildiği gibi bazı çocuklarda da geç süt dişi sürebilir. Bunun nedeni çoğu zaman genetik faktörlerdir. 2,5-3 yaşında toplam 20 adet süt dişi mevcuttur. Üst çenesinde 10 adet alt çenesinde 10 adet diş mevcut olmalıdır. 2’şer tane süt azısı ve 6 adet kesici dişi mevcuttur.

Süt Dişlerinin Görevi

Süt dişleri, çocuğun beslenmesi, konuşması ve görüntüsünün düzgün olmasını sağlar. En önemli görevlerinden biri kalıcı dişlere yer sağlamak ve ana dişler sürerken onlara rehberlik yapmaktır. Süt dişlerinin erken kaybedilmesi, çene yapısını ve ana dişlerin dizimini bozar. Süt dişi erken çekimi bazen gelecek dişlerin gecikmesine bazen de yer daralması sonucu dişin gömülü kalmasına neden olabilir. Anne ve babalar bu durumun farkında olmayabilir, bu yüzden süt dişlerinin değişme zamanına kadar ağızda tutulması gerekmektedir. Eğer çürükleri varsa tedavi edilmeli, son çare olarak çekim yapılmalıdır. Çekim yapılmak zorunda kalınırsa diş hekimi sürecek dişin zamanını takip edip ona göre yer tutucu yapabilir. Yer tutucular, çekilen dişin yerinin korunması amacıyla yapılmaktadır. Ayrıca süt dişlerinin tedavisi, çocuğun çiğneme işlemini rahat yapması ve sağlıklı beslenmesi için önemlidir.

Bebeklerde Süt Dişi Sürmesi

Genelde salya akıntısı, iştahsızlık, huzursuzluk, uykusuzluk, ishal, ateş, hafif öksürük, çene ve yüzde ateş yapabilir. Çocuktan çocuğa fark edebilir. Kesici ve süt azılarda bile şikayetler değişebilir. Bazen bu sıkıntılar diş çıkmadan 2-3 ay önce bile başlayabilir. Bu dönemde dişleri kaşıyıcı sağlıklı aparatlar verilebilir. Bunların temizlenebilir özelliği olmalıdır. Çok gerekli ise çocuk doktoru tarafından ilaç verilebilir. Genelde ilaçsız doğal bir şekilde sürmesini öneririz.

Süt Dişlerinin Sürekli Dişlerden Farkı

Süt dişleri, sürekli dişlere göre daha çok organik madde içerir. Bu nedenle daha çabuk ve kolay çürür. Rengi de daha açık durur. Onun için süt dişleri sürdüğü andan itibaren çok iyi bakılması gerekir. Fırça kullanımına geçene kadar kesici süt dişleri gazlı bezle silinebilir.

Süt Dişlerini İhmal Etmeyin

Anne ve babalar, nasıl olsa dişler değişecek diye bazen süt dişlerini ihmal edebilir. Süt dişi değişimi bazen 6-7 yaşında başlar. 6-13 yaş arası karışık dişlenme dönemidir. 6 yaş civarı daha erken ya da daha geç de olabilir kalıcı 1. büyük azı dişleri sürmektedir. Bu dişler, ağızda ömür boyu kalıcı dişlerdir. Anne-babalar bu dişin de değişeceğini düşünebilir ve önemsemeyebilirler. Çocuk açısından da arkada ve ulaşılması zor bir yerde olduğundan etkin fırçalama yapılmayabilir. Bu dişlere çok önem verilmeli ve koruycu tedaviler yapılmalıdır. Bunun için anne-baba çocukla beraber dişlerini fırçalayıp bu alışkanlığı çok küçük yaşlarda çocuğa alıştırması gerekir. Anne ve baba diş hekimine gittiği zaman çocuğu da götürmeli ve çocuk ortama alışmalıdır. Birkaç seans hiçbir işlem yapılmamalı sonra yavaş yavaş koltuğa alıştırılmalıdır. Kontrol altındaki çocuk, anne ve babasına uyarı yapılarak olası bir çürük baştan engellenir. 3 yaşından itibaren 6 ay - 1 sene arası çocuğu takip etmek gerekir.

Bebeklerde Nelere Dikkat Edilmeli?

• Bebeklere son gece beslenmesinde şekerli gıdalar vermeyin.

• Biberonla süt içiyorsa ağız temizliği için su içirin, yaşına göre bir parça peynir verebilirsiniz.

• Emzik kullanıyorsa kesinlikle bal ve pekmeze batırmayın.
  

Önemli Notlar

• Bebeklerde 1 yaşından sonra biberonu bıraktırmaya çalışılmalı, bardak ve kaşıkla beslenme devam etmelidir.

• Beslenme sırasında bebeğin kaşığını ağzınıza almayın, lokmaları çiğneyip bebeğe vermeyin.

• Her beslenmeden sonra bir yudum su ile ağzını temizleyin.

• Doğumdan itibaren ağzı ve dişleri ıslak gazlı bezle silinmeli, 2 yaşından itibaren anne-baba kontrolü ile dişler fırçalanmalı.

• Çocuğun yaşına uygun diş fırçası ve çok az (mercimekten küçük) macun kullanılabilir. Macunu yutarsa, kullanmayın.

• Diş Hekimine belirli aralıklarla götürün.

• Koruyucu flour uygulamaları yapılabilir.

• 6 yaş dişi çok önemli. Fissür örtücü yapılabilir.

• Ağızdaki çürük süt dişleri tedavi edilmeli ve vakti gelmeden çekilmemeli.

• 6 ayda bir diş hekimi kontrolü yapılmalı ve 6-13 yaş arası diş ilişkileri ve çene gelişimi takip edilmeli.

• Çene gelişimleri kontrol edilip gerekirse çene gelişimi aktive eden plaklar yapılmalı. Bu konuda hekiminiz sizi yönlendirir.

• Hekiminizi ziyaret etmeniz önemli. Unutmayın ne kadar iyi süt dişleri olursa ömür boyu sağlıklı dişlerle yaşarsınız.