Toksin Kovucu Baharat: Mahlep

Anatavatanı İran olan Mahlep, nohut büyüklüğünde meyveleri olan, gülgiller familyasına ait boyu ortalama 6 ile 10 metreye kadar çıkabilen bir bitkidir. Mahlep baharatı ise mahlep ağacının meyvesine ait çekirdeklerin kurutulup toz hâline getirilmesi ile elde edilen bir baharat türüdür. Pastane ve fırın ürünlerinde sıklıkla tercih edilir. Birbirinden farklı kullanım alanına sahip olan bu ürün, Türkiye’de “yabani kiraz”, “taş kirazı”, “melem” ve “keniro” gibi isimler ile anılır.

Dünyada en çok Güney Avrupa ile Batı ve Kuzey Asya’da yetiştirilen bu ağaç ülkemizde; Tokat, Amasya, Çorum, Mardin, Van, Ordu ve Erzurum civarlarında yaygındır.

Yine içerisindeki kumarin, mahlebe vanilya kokusunu andıran hoş bir koku verir. Mahlep meyvesinden elde edilen mahlep baharatı ise eklendiği tuzlu hamur işlerinin kıvamının kıyır kıyır olmasını sağlar. Kandil simidine ve Paskalya çöreğine kendine özgü bir tat ve koku veren de mahleptir.

Mahlep ağacı yetiştirilmesi oldukça kolay bir ağaçtır. Sulama, gübreleme, ilaçlama istemediği için kullandığınız mahlebin oldukça doğal olduğundan emin olabilirsiniz.

Mahlep, Nerelerde Kullanılır?

Mahlep başta gıda endüstrisi olmak üzere kozmetik sektöründe ve özellikle de parfüm yapımında sıkça kullanılır. Boya, vernik, cila yapımında da kullanılan mahlep, ilaç endüstrisinde de kendisine yer bulmuştur. Hamur işlerinde de sıkça kullanılmaktadır.

Mahlebin Faydaları Nelerdir?

• Kuvvet ve enerji verici özelliği olduğu söylenen mahlebin içeriğinin ortalama yüzde 14 kadarı karbonhidrat, yüzde 27 kadarı da yağdır.

• Mahlep, oldukça yüksek besin değerine sahiptir. Protein ve yağ asitleri bakımından zengin bir bitkidir.

• İçeriğindeki kalsiyum sayesinde kemik gelişimine de destek olur.

• Vücuttaki toksinleri biriktiren karaciğeri de temizlemede etkili olan mahlep, idrar yolu ile tüm toksinleri atar. Karaciğerin yağlardan hasar almasını önleyerek kendini yenilemesine destek olur. Böbrekler içinde aynı görevi yapan mahlep, enfeksiyon nedeniyle yaşanan ağrıların oranını azaltır. Aynı zamanda böbreklerde biriken toksinleri de atmada etkilidir.

• Nefes darlığı, astım gibi rahatsızlıklarda yardımcı etkisi olduğu bilinen mahlebin aynı zamanda balgam söktürücü özelliği de vardır.

• Potasyum bakımından zengin olan mahlep bağışıklık sistemindeki zararlı serbest radikalleri temizleyerek güçlenmesini destekler ve hastalıklara karşı direnci artırır. Toz hâline getirilen mahlep süt ile karıştırılarak tüketilebilir. Özellikle mevsim geçişlerinde gelişim çağındaki çocukların tüketmesi gerekir. 

• Antioksidan etkisi ile vücudu serbest radikallerden korunma konusunda yardımcıdır. Kalp ve damar hastalıklarından korunma konusunda da etkisi olduğu söylenir.

• Sindirim sisteminin düzgün çalışmasına da destek olur.

• Bal ile karıştırılıp tüketildiğinde üst solunum yollarından dolayı boğazda biriken mikropları öksürük ile söker balgam şeklinde atılmasına yardımcı olur. Bu faydası sayesinde boğazdaki tümörlü hücreleri atarak kanserin oluşmasını önler.

Virüs Çağının Mucizevi Bitkisi: Kekik

Kekik, yemeklere kattığı lezzet ile damağa yerleşmiş bir bitki iken yakın zamanda neredeyse tüm dünyanın etkilendiği Koronavirüs hastalığı (Covid-19) ile birlikte bir lezzet olmaktan çıkmış, aynı zamanda alternatif tıpta kullanılan bir tedavi aracı olarak raflarda yerini almış ve bambaşka bir şekle evrilmiştir. Yüzyıllardır mevcudiyetini devam ettiren bu mucize bitki, pek çok hastalığın çaresi olarak değerine değer katmıştır. Elbette tıbbın üstünlüğü görmezden gelinemez ancak siz siz olun, alternatif tıbbı da yabana atmayın...

Peki bu kekik tarihte ne zamandır kullanılıyor ve gerçekten bu kadar faydalı mı?

Kekik ilk çağlardan itibaren; ilaç, gıda, içecek, tekstil, boya, parfümeri ve kozmetik gibi farklı alanlarda kullanılmaktadır. Antimikrobiyal özellikleri nedeniyle organik hayvancılıkta yem rasyonlarına antelmintik (solucan düşürücü) ve antibiyotik amaçlı ilave edilebilmektedir. Kekik bitkisi ülkemizden ihracatı yapılan önemli türler arasındadır.

Kekik binlerce yıllık geçmişi olan, antikçağlarda; asaletin, cesaretin ve zenginliğin simgesi olan bir bitkidir.

Haçlı seferleri zamanına kadar savaşa giden askerlere kekik kokan ve kekik motifli armağanlar vermek tapınaklarda, kekik yakarak tütsüleme yapmak hep bu inanıştan kaynaklanmıştır. Romalı askerlerin savaşma güçlerini ve cesaretlerini artırmak için kekikli sularla yıkandıkları bilinmektedir. İlk kullanımı hakkında bilgiler incelendiğinde, Antik Yunan’da güzel kokusu nedeniyle tapınaklarda tütsü, insanlarda asabiyet giderici ve evlerde böcekleri savan bir fumigant olarak, Antik Mısır’da ise mikrop öldürücü ve koruyucu özelliklerinden yararlanılarak mumya yapımında kullanıldığı, Mezopotamya Uygarlığı dönemine ait tabletlerdeki reçetelerde yer aldığı görülmektedir.

Sağlık alanında kullanımı ise M.S. 1. yüzyıldan itibaren başlamış, kekik yağı ağız hijyeni için gargara suyu ve yaralar için antiseptik, şarapla karışımı çocuklarda öksürük kesici olarak verilmiştir.

Kullanım Alanları olarak grip ve yaşlılarda zihinsel sağlık, kekikle doldurulmuş yastık melankoli tedavisinde kullanılmıştır.

Eski Yunan ve Roma’da alkollü içeceklerin ve peynirin tatlandırılması için kullanılırken, Avrupa’da evlerde tütsüsü yapılarak evin havasının temizlendiği ve bedenlerin bu bitkiyle sıvanarak veba-cüzzam gibi bulaşıcı hastalıklara karşı koruma sağlandığı bilinmektedir. Orta Çağ Avrupası’nda ve İngiltere’sinde sindirim problemlerinden romatizmaya ve menstrual şikâyetlere kadar her şeyi iyileştirmek için kullanılırdı. 1. Dünya Savaşı’na kadar da kekik yağı muharebe alanı antiseptiği olarak kullanıldı.

Yani yüzyıllardır mevcudiyetini devam ettiren bu mucize bitki, belki de tahmin etmediğiniz kadar çok hastalığın çaresi oluyor... Tabii ki tıbbın üstünlüğü görmezden gelinemez ancak siz siz olun, alternatif tıbbı da yabana atmayın derim...