Güçlü Bir Antioksidan: Mor Reyhan

Fesleğen ile karıştırılan fakat farklı bir bitki olan mor reyhan, ılıman bölgelerde sıkça yetişen ve yaz sonuna doğru rengi değişen keskin aromatik kokulu bir ottur. Önce yeşil yaprak veren bu bitki, güneş gördükçe rengini koyulaştırır. Akdeniz topraklarında sıkça görülmektedir. Maviden mora çalan rengi ile reyhan çok eski zamanlarda alternatif tıp alanında da kullanılan, insan sağlığı için etkili olan bitkiler arasında üst sırada yer alır. Ülkemizde Malatya’nın Arapgir ilçesinde yetişen mor reyhan, güçlü bir antioksidan kaynağıdır. Bu kokulu bitki, çeşitli yemeklerde baharat olarak kullanılıyor, özellikle İtalyan ve Tayland mutfağında önemli bir rol oynuyor. Aslen Hindistan, Asya ve Afrika’ya özgü reyhan, kutsal ve asil bir bitki olarak kabul ediliyor.

Reyhanın Faydaları

• Sindirimi Destekler: Reyhan çayı, sindirim sistemi üzerinde olumlu etkileriyle bilinir. Özellikle yemeklerden sonra tüketildiğinde sindirimi kolaylaştırır, mide rahatsızlıklarını hafifletir ve gaz sorunlarını azaltır.
  

• Stres ve Anksiyeteyi Azaltır: Reyhanın rahatlatıcı özellikleri vardır ve bu nedenle stres, anksiyete ve sinirlilikle başa çıkmaya yardımcı olur. Reyhan çayı veya reyhan esansiyel yağı, aromaterapi uygulamalarında kullanılarak zihinsel ve duygusal rahatlama sağlar.

• Antimikrobiyal Özelliklere Sahiptir: Reyhanın içeriğinde bulunan bazı bileşikler, antimikrobiyal özelliklere sahiptir. Bakteri, virüs ve mantarların büyümesini engeller. Bu özellikler sayesinde, reyhanın tüketilmesi bağışıklık sistemi sağlığını koruyabilir ve enfeksiyon riskini azaltır.

• Cilt Sağlığını Destekler: Reyhanın anti-inflamatuar ve antiseptik özellikleri, cilt sağlığını destekler. Reyhan yağı, ciltteki irritasyonları hafifletir, akne ve sivilce oluşumunu azaltır. Ciltteki yara iyileşmesini hızlandırır.
  

• Kan Şekerini Dengeler: Bazı araştırmalar, reyhanın kan şekerini dengeleme potansiyeline sahip olduğunu gösteriyor. Reyhanın içeriğinde bulunan bazı bileşiklerin, kan şekeri seviyelerini düzenleyerek insülin direncini ve tip 2 diyabet riskini azalttığı düşünülüyor.

• Ağız Kokusunu Önler: Reyhan yaprakları, ağız bakım ürünlerinde de kullanılıyor. Ağız kokusunu önlemek için kimyasal ürünler tercih etmek yerine birkaç adet reyhan yaprağını çiğneyebilirsiniz.
  

• Böbrek Taşlarını Temizler: Böbrek hastalığı olan kişilerin reyhanı evinden eksik etmemesi önerilir. Çünkü bu mucize bitki böbrekteki taşın atılmasına büyük ölçüde yardımcı oluyor.

Reyhanlı Tarifler

Reyhanlı Kinoa Salatası

Pişirilmiş soğutulmuş kinoa ile doğranmış domates, salatalık, marul, kırmızı soğan ve taze reyhanı büyük bir salata kâsesinde karıştırın. Zeytinyağı, limon suyu, tuz ve karabiberle soslayarak servis edin. Bu sağlıklı ve doyurucu salata, öğle veya akşam yemeği için mükemmel bir seçenektir.

Reyhanlı Tavuk - Tofu Tavası

Marine etmek için zeytinyağı, taze limon suyu, doğranmış sarımsak, tuz ve karabiberle tavuk parçalarını veya tofu dilimlerini bir kapta karıştırın. Ardından doğranmış sebzeleri ve taze reyhanı ekleyin. Tüm malzemeleri yağlı kâğıt serilmiş bir fırın tepsisine yayın, ızgarada veya fırında pişirin. Servis yapmadan önce üzerine taze reyhan yaprakları serpin.

Reyhanlı Limonata

Bir sürahiye taze limon suyu, doğal tatlandırıcı (akçaağaç şurubu veya bal), su ve taze reyhan yapraklarını ekleyin. Tüm malzemeleri iyice karıştırın ve buz ekleyerek servis yapın. Bu serinletici içecek, sıcak günlerde ferahlatıcı ve lezzetlidir.

Reyhan Pesto

Bir blenderda; taze reyhan yaprakları, zeytinyağı, parmesan peyniri, sarımsak ve kavrulmuş çam fıstığını ya da bademleri karıştırın. Pestoyu; makarna, sandviç, salata ve ızgara sebzelerin yanında lezzetli bir sos olarak kullanabilirsiniz.

Reyhanlı Humus

Haşlanmış nohutları bir blenderda; tahin, zeytinyağı, limon suyu, sarımsak ve taze reyhan yapraklarıyla püre hâline getirin. İsteğe bağlı olarak kırmızı biber, biberiye veya susam tohumu ekleyebilirsiniz. Reyhanlı humusu; sebzelerle, tam buğday ekmeği ya da pideyle servis edebilir, sağlıklı bir atıştırmalık olarak tüketebilirsiniz.

Porsiyon Değerleri

5 Gram taze reyhanın besin değerleri şöyle sıralanmaktadır:

• Kalori: 1 

• Protein: 0.2 gram

• Yağ: 0 gram

• Karbonhidratlar: 0.1 gram

• Lif: 0.1 gram

• Şeker: 0 gram

Reyhanın İçeriğinde Bulunan Vitamin ve Mineraller

• Kalsiyum

• A vitamini

• K vitamini

• Manganez

• Magnezyum

• Demir

• Çinko

• Potasyum

Antioksidanları Bu Kadar Önemli Yapan Nedir?

Sürekli duyduğumuz ama birçoğumuzun tam olarak anlamını ve işlevini bilmediği bir kelime antioksidan… Nedir onu bu kadar önemli yapan?

Özellikle hastalıklara karşı savaşabilmek için sıkça adından söz edilen antioksidan, son dönemlerde beslenmede daha da önemli hâle gelmiştir. Hem vücut hücrelerinden üretilen hem de gıdalar yoluyla alınabilen kimyasal bir madde olan antioksidanlar, hücrelerin dış etkenlerden korunması ve sağlıklı yaşamalarına devam edebilmeleri için son derece önemlidir. Normal şartlar altında sağlıklı bir metabolizmada antioksidanlar ile serbest radikaller (oksidasyona neden olup vücuda zarar verebilen bileşikler) denge hâlindedir. Ancak bu denge serbest radikaller lehine değiştiği zaman, oksidatif stres kaynaklı hastalıklara ‘kanser, damar tıkanıklığı, Alzheimer hastalığı, Parkinson hastalığı vb…’ yatkınlık gözlenmektedir. Özellikle çevre kirliliği, alkol ve sigara kullanımı, orman yangınları, X-rays ve UV ışınları gibi eksojen serbest radikal kaynaklarının artışı, insan vücudunda bulunan karbonhidratların, yağların, proteinlerin ve DNA’nın zarar görmesine yol açarak oksidasyona neden olabilmektedir.

Antioksidan Nedir?

Antioksidanlar, hücrelerimizdeki serbest radikal olarak adlandırılan hasar yapıcı molekülleri “temizleyerek” hücre hasarını önlemeye yardımcı olan moleküllerdir.

Antioksidan Faydaları

Antioksidanlar, insan sağlığını tehdit eden ve oksidasyona neden olan serbest radikallerin neden olabileceği tüm hastalıklara ve yaşlanma belirtilerine (özellikle ciltte) karşı vücudumuzu korumaktadır.

• Bağışıklığı güçlendirir.

• Vücudu zararlılardan temizler.

• Kansere karşı koruyucudur.

• Yaşlanmayı geciktirir.

• Cildi korur.

• Kalp ve damarları korur.

• İltihabı azaltır.

• Kolesterolü dengeler.

• Romatoit Artirite karşı korur.

• Sinir sistemini korur.

Ne kadar Antioksidana İhtayacımız Var?

Bilinen ve tavsiye edilen genel bir doz olmamasına rağmen bazı otoriteler, günlük C vitamini ihtiyacının 250 ila 1000 mg; E vitamini için 100 ila 400 ünite, Beta-karoten için de 6 ila 30 mg arasında olması gerektiğini belirtiyorlar. Bilimsel otoritelerin bir uyarısı da yüksek dozlarda antioksidan takviyelerinin zararlı olabileceği konusudur.

Bu yüzden doktor tavsiyesi olmadan yüksek dozlarda hap olarak antioksidan alınması sakıncalıdır. Antioksidan takviyeleri FDA onaylı değildir ve bazı ilaçlar ile etkileşime girebilir. Örneğin E vitamini takviyesi, pıhtılaşma önleyici ilaç (kan sulandırıcılar) kullananlarda kanama riskini artırabilir. Antioksidan mineraller veya vitaminler, önerilen miktarların üzerinde tüketilirse zarar veren oksidanlar olarak işlev görebilir.

Bilinen En Önemli ve Beslenme ile Alınabilen Antioksidanlar

• Tokoferol (Vitamin E): Fındık, ceviz, badem, bitkisel yağlar.

• Karoten (Vitamin A): Domates, havuç, brokoli, lahana, kavun, şeftali, kayısı.

• Askorbik asit (Vitamin C): Turunçgiller, çilek, biber, yaban mersini.

• Folik asit (Vitamin B9): Mercimek, ıspanak, kuşkonmaz, lahana, yeşil yapraklı sebzeler.

• Selenyum: Balık, deniz kabukluları, kırmızı et, yumurta, tavuk, sarımsak.

Ayrıca vitamin olmayan antioksidan etkili maddelerde vardır bunlar arasında besinlerde en çok bulunanlar;

• Flavonoid ve Polyphenol: Kırmızı şarap, siyah üzüm, nar, kızılcık, yeşil çay, siyah çay, soya sosu.

• Likopen: Domates, kırmızı greyfurt, karpuz.

• Lutein: Ispanak, pazı, su teresi, şalgam.

• Lignan: Keten tohumu, yulaf ezmesi, arpa, çavdar.

• Şimdiye kadarki bilinen en güçlü ve etkili doğal antioksidan siyah üzüm çekirdeğinde bulunan Resvataroldür.

Sağlığımızı korumada birçok yararı olan antioksidan maddeleri, sağlıklı ve dengeli beslenerek gün içerisinde yeterince alabiliriz. Bu yüzden besinlerle kolaylıkla alınabilecek antioksidanları, takviyeler yerine gıdalardan almak daha güvenli ve etkilidir.