Güçlü Bir Antioksidan: Mor Reyhan

Fesleğen ile karıştırılan fakat farklı bir bitki olan mor reyhan, ılıman bölgelerde sıkça yetişen ve yaz sonuna doğru rengi değişen keskin aromatik kokulu bir ottur. Önce yeşil yaprak veren bu bitki, güneş gördükçe rengini koyulaştırır. Akdeniz topraklarında sıkça görülmektedir. Maviden mora çalan rengi ile reyhan çok eski zamanlarda alternatif tıp alanında da kullanılan, insan sağlığı için etkili olan bitkiler arasında üst sırada yer alır. Ülkemizde Malatya’nın Arapgir ilçesinde yetişen mor reyhan, güçlü bir antioksidan kaynağıdır. Bu kokulu bitki, çeşitli yemeklerde baharat olarak kullanılıyor, özellikle İtalyan ve Tayland mutfağında önemli bir rol oynuyor. Aslen Hindistan, Asya ve Afrika’ya özgü reyhan, kutsal ve asil bir bitki olarak kabul ediliyor.

Reyhanın Faydaları

• Sindirimi Destekler: Reyhan çayı, sindirim sistemi üzerinde olumlu etkileriyle bilinir. Özellikle yemeklerden sonra tüketildiğinde sindirimi kolaylaştırır, mide rahatsızlıklarını hafifletir ve gaz sorunlarını azaltır.
  

• Stres ve Anksiyeteyi Azaltır: Reyhanın rahatlatıcı özellikleri vardır ve bu nedenle stres, anksiyete ve sinirlilikle başa çıkmaya yardımcı olur. Reyhan çayı veya reyhan esansiyel yağı, aromaterapi uygulamalarında kullanılarak zihinsel ve duygusal rahatlama sağlar.

• Antimikrobiyal Özelliklere Sahiptir: Reyhanın içeriğinde bulunan bazı bileşikler, antimikrobiyal özelliklere sahiptir. Bakteri, virüs ve mantarların büyümesini engeller. Bu özellikler sayesinde, reyhanın tüketilmesi bağışıklık sistemi sağlığını koruyabilir ve enfeksiyon riskini azaltır.

• Cilt Sağlığını Destekler: Reyhanın anti-inflamatuar ve antiseptik özellikleri, cilt sağlığını destekler. Reyhan yağı, ciltteki irritasyonları hafifletir, akne ve sivilce oluşumunu azaltır. Ciltteki yara iyileşmesini hızlandırır.
  

• Kan Şekerini Dengeler: Bazı araştırmalar, reyhanın kan şekerini dengeleme potansiyeline sahip olduğunu gösteriyor. Reyhanın içeriğinde bulunan bazı bileşiklerin, kan şekeri seviyelerini düzenleyerek insülin direncini ve tip 2 diyabet riskini azalttığı düşünülüyor.

• Ağız Kokusunu Önler: Reyhan yaprakları, ağız bakım ürünlerinde de kullanılıyor. Ağız kokusunu önlemek için kimyasal ürünler tercih etmek yerine birkaç adet reyhan yaprağını çiğneyebilirsiniz.
  

• Böbrek Taşlarını Temizler: Böbrek hastalığı olan kişilerin reyhanı evinden eksik etmemesi önerilir. Çünkü bu mucize bitki böbrekteki taşın atılmasına büyük ölçüde yardımcı oluyor.

Reyhanlı Tarifler

Reyhanlı Kinoa Salatası

Pişirilmiş soğutulmuş kinoa ile doğranmış domates, salatalık, marul, kırmızı soğan ve taze reyhanı büyük bir salata kâsesinde karıştırın. Zeytinyağı, limon suyu, tuz ve karabiberle soslayarak servis edin. Bu sağlıklı ve doyurucu salata, öğle veya akşam yemeği için mükemmel bir seçenektir.

Reyhanlı Tavuk - Tofu Tavası

Marine etmek için zeytinyağı, taze limon suyu, doğranmış sarımsak, tuz ve karabiberle tavuk parçalarını veya tofu dilimlerini bir kapta karıştırın. Ardından doğranmış sebzeleri ve taze reyhanı ekleyin. Tüm malzemeleri yağlı kâğıt serilmiş bir fırın tepsisine yayın, ızgarada veya fırında pişirin. Servis yapmadan önce üzerine taze reyhan yaprakları serpin.

Reyhanlı Limonata

Bir sürahiye taze limon suyu, doğal tatlandırıcı (akçaağaç şurubu veya bal), su ve taze reyhan yapraklarını ekleyin. Tüm malzemeleri iyice karıştırın ve buz ekleyerek servis yapın. Bu serinletici içecek, sıcak günlerde ferahlatıcı ve lezzetlidir.

Reyhan Pesto

Bir blenderda; taze reyhan yaprakları, zeytinyağı, parmesan peyniri, sarımsak ve kavrulmuş çam fıstığını ya da bademleri karıştırın. Pestoyu; makarna, sandviç, salata ve ızgara sebzelerin yanında lezzetli bir sos olarak kullanabilirsiniz.

Reyhanlı Humus

Haşlanmış nohutları bir blenderda; tahin, zeytinyağı, limon suyu, sarımsak ve taze reyhan yapraklarıyla püre hâline getirin. İsteğe bağlı olarak kırmızı biber, biberiye veya susam tohumu ekleyebilirsiniz. Reyhanlı humusu; sebzelerle, tam buğday ekmeği ya da pideyle servis edebilir, sağlıklı bir atıştırmalık olarak tüketebilirsiniz.

Porsiyon Değerleri

5 Gram taze reyhanın besin değerleri şöyle sıralanmaktadır:

• Kalori: 1 

• Protein: 0.2 gram

• Yağ: 0 gram

• Karbonhidratlar: 0.1 gram

• Lif: 0.1 gram

• Şeker: 0 gram

Reyhanın İçeriğinde Bulunan Vitamin ve Mineraller

• Kalsiyum

• A vitamini

• K vitamini

• Manganez

• Magnezyum

• Demir

• Çinko

• Potasyum

Kış Çayları, Hastalıklara Karşı Etkin Koruma Sağlar

Havaların soğuduğu; hâlsizlik, isteksizlik ve yorgunluğun ortaya çıkmaya başladığı kış aylarında, vücut bakteriyel enfeksiyonlara karşı daha korunmasız bir hâle gelir. Vücudun bağışıklık sistemi zayıflamaya başlar ve grip, nezle gibi bulaşıcı soğuk algınlıklarına yakalanma riski artar. Vücut direncinin düşmesi yaraların daha yavaş iyileşmesine, doku iltihaplanmalarına, kaslarda zayıflamalara ve kronik yorgunluk sendromu rahatsızlıklarına neden olabilir. Kış çayları bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklara karşı etkin bir koruma sistemi sağlar.

Kış Çayı Nedir?

oKış çayının içindekiler sabit malzemeler değildir. Aktarların ve farklı markaların hazırladıkları kış çayları karışımları farklılık gösterebilmektedir.

• Ihlamur, adaçayı, zencefil, zerdeçal, tarçın, kuşburnu, nane, karanfil gibi bitkiler ve portakal, limon, elma, ayva gibi meyveler kullanılarak hazırlanan kış çayı, bal ile tatlandırıldığında kuvvetli bir antioksidan karışım hâline gelir.

• Evde hazırlanan kış çayı için bitkiler kurutularak kullanılır.

• Evde yapılabildiği gibi poşetler hâlinde farklı bitkilerin belirli oranlarda karıştırılması ile hazırlanan bitki çayları da kış çayı olarak kullanılabilir.

• Ticari amaçla hazırlanan kış çayı fiyatı uygun olması nedeniyle sıklıkla tercih edilir.

Hazır Kış Çayı Nasıl Demlenir?

• Kış çayı tarifleri hazırlanırken de çoğu bitki çayında olduğu gibi sıcak su içine malzemeler atılarak demleme yapılması uygundur.

• Genel olarak kaynamadan alınan su hazır kış çayı üzerine dökülerek en fazla 5-6 dakika sonra içilmelidir.

Kış Çayı İçinde Neler Var?

• Karahindiba, papatya, ginseng, yeşil çay, tarçın, nane, okaliptus, hibiskus, havlıcan, karanfil, ıhlamur, adaçayı, ekinezya, zerdeçal, zencefil gibi malzemeler kullanılarak hazırlanan kış çayının içerisinde neredeyse tüm şifalı bitkiler yer almaktadır.

• Ayrıca ayva, elma, limon, portakal, mandalina gibi meyveler kullanılarak hazırlanan meyveli kış çayı çeşitleri de aromaları nedeniyle sevilerek tüketilir.

Kış Çayı Faydaları Nelerdir?

• Bağışıklık sistemini güçlendirerek vücut direncini artırır ve hastalıklara yakalanma riskini ortadan kaldırır.

• Kış çayı bitkileri kışın ve soğuğun olumsuz etkilerinden korunmak ve hem kışın hem de özellikle mevsim geçişlerinde yaşanan rahatsızlıkların semptomlarını hafifletmek için faydalıdır.

• Balgam söktürücü özelliğe sahip olan kış çayı, akciğerlerdeki balgamı sökerek öksürüğü önler ve burun akıntısına iyi gelir.

• Antioksidan içeriği ile vücut hücrelerine oksijen gidişini artırır ve yorgunluğu önleyerek canlılık ve zindelik sağlar.

• Sakinleştirici etkiye sahiptir, stresi engelleyerek depresyonun tedavisinde etkin rol oynar.

• Astıma faydalıdır, göğüs ağrısını önler.

• İltihap kurutucu etkisinden dolayı soğuk algınlığı sonucu oluşan bademcik iltihabına faydalıdır.

• Ses tellerini güçlendirici etkiye sahip olan kış çayı, soğuk algınlığı sonucu oluşan ses çatallaşmalarını düzeltir.

• Toksin maddelerin vücuttan atılmasını kolaylaştırır, vücutta biriken fazla suyu da dışarı atarak ödem oluşmasını engeller.

• Kan basıncını artırarak tansiyonu düzenler.

• Gaz söktürücü özelliğe sahip olan kış çayı hazımsızlık, şişkinlik gibi mide bağırsak problemlerine iyi gelir.

• Doğal bir ağrı kesicidir. Boğaz, baş ve göğüs ağrısına iyi gelir.

Kış Çayı Zayıflatır mı?

• Kış çayı metabolizmayı hızlandırcı etkiye sahiptir.

• Doğrudan zayıflama etkisine sahip olmasa da düzenli olarak kullanıldığında ödem ve toksin atımını kolaylaştırdığı için zayıflamaya yardımcı olabilir.

• Kilo problemi olanların, tüketirken şeker, bal gibi tatlandırıcı kullanmamaları önerilir.

• Kış çayı tüketerek hem kış mevsiminde sıklıkla görülen soğuk algınlıklarına karşı korunabilir hem de yeterli ve dengeli bir diyet ile birlikte kilolarınıza veda edebilirsiniz.

Kış Çayı Tarifleri

Zencefil Limon ve Ballı Kış Çayı

Zencefil, limon ve bal kullanılarak hazırlanan muhteşem aromaya sahip kış çayı tarifi ile hem bağışıklık sisteminizi güçlendirebilir hem de tüm kışı rahat bir şekilde geçirebilirsiniz.

Kış Meyveleri ile Hazırlanan Doğal Kış Çayı

Elma, muz, mandalina, ıhlamur, tarçın, zerdeçal, zencefil ve limon kullanılarak hazırlanan kış çayı karşımı, tam bir vitamin deposudur. Soğuk kış gecelerinde içinizi ısıtan doğal kış çayı ile hastalıklarla mücadele etme gücünüz artar.

Zencefil, Portakal ve Elma Kış çayı

Yüksek antioksidan içeriğine sahip olan portakal, elma, zencefil, tarçın ve karanfil kullanılarak hazırlanan meyveli kış çayı ile gribin tüm semptomlarına dur diyebilir vücudunuzdaki toksin maddelerden kolayca kurtulabilirsiniz.

Soğuk Algınlığına Kış Çayı

Ayva kabukları, limon, tarçın, ceviz perdesi, ıhlamur ve tatlandırıcı olarak bal kullanılan kış çayı, soğuk algınlığına karşı vücudu korur.

Tariflere sıcak su ekleyerek 5-6 dakika demlendikten sonra afiyetle içebilirsiniz.

Toksin Kovucu Baharat: Mahlep

Anatavatanı İran olan Mahlep, nohut büyüklüğünde meyveleri olan, gülgiller familyasına ait boyu ortalama 6 ile 10 metreye kadar çıkabilen bir bitkidir. Mahlep baharatı ise mahlep ağacının meyvesine ait çekirdeklerin kurutulup toz hâline getirilmesi ile elde edilen bir baharat türüdür. Pastane ve fırın ürünlerinde sıklıkla tercih edilir. Birbirinden farklı kullanım alanına sahip olan bu ürün, Türkiye’de “yabani kiraz”, “taş kirazı”, “melem” ve “keniro” gibi isimler ile anılır.

Dünyada en çok Güney Avrupa ile Batı ve Kuzey Asya’da yetiştirilen bu ağaç ülkemizde; Tokat, Amasya, Çorum, Mardin, Van, Ordu ve Erzurum civarlarında yaygındır.

Yine içerisindeki kumarin, mahlebe vanilya kokusunu andıran hoş bir koku verir. Mahlep meyvesinden elde edilen mahlep baharatı ise eklendiği tuzlu hamur işlerinin kıvamının kıyır kıyır olmasını sağlar. Kandil simidine ve Paskalya çöreğine kendine özgü bir tat ve koku veren de mahleptir.

Mahlep ağacı yetiştirilmesi oldukça kolay bir ağaçtır. Sulama, gübreleme, ilaçlama istemediği için kullandığınız mahlebin oldukça doğal olduğundan emin olabilirsiniz.

Mahlep, Nerelerde Kullanılır?

Mahlep başta gıda endüstrisi olmak üzere kozmetik sektöründe ve özellikle de parfüm yapımında sıkça kullanılır. Boya, vernik, cila yapımında da kullanılan mahlep, ilaç endüstrisinde de kendisine yer bulmuştur. Hamur işlerinde de sıkça kullanılmaktadır.

Mahlebin Faydaları Nelerdir?

• Kuvvet ve enerji verici özelliği olduğu söylenen mahlebin içeriğinin ortalama yüzde 14 kadarı karbonhidrat, yüzde 27 kadarı da yağdır.

• Mahlep, oldukça yüksek besin değerine sahiptir. Protein ve yağ asitleri bakımından zengin bir bitkidir.

• İçeriğindeki kalsiyum sayesinde kemik gelişimine de destek olur.

• Vücuttaki toksinleri biriktiren karaciğeri de temizlemede etkili olan mahlep, idrar yolu ile tüm toksinleri atar. Karaciğerin yağlardan hasar almasını önleyerek kendini yenilemesine destek olur. Böbrekler içinde aynı görevi yapan mahlep, enfeksiyon nedeniyle yaşanan ağrıların oranını azaltır. Aynı zamanda böbreklerde biriken toksinleri de atmada etkilidir.

• Nefes darlığı, astım gibi rahatsızlıklarda yardımcı etkisi olduğu bilinen mahlebin aynı zamanda balgam söktürücü özelliği de vardır.

• Potasyum bakımından zengin olan mahlep bağışıklık sistemindeki zararlı serbest radikalleri temizleyerek güçlenmesini destekler ve hastalıklara karşı direnci artırır. Toz hâline getirilen mahlep süt ile karıştırılarak tüketilebilir. Özellikle mevsim geçişlerinde gelişim çağındaki çocukların tüketmesi gerekir. 

• Antioksidan etkisi ile vücudu serbest radikallerden korunma konusunda yardımcıdır. Kalp ve damar hastalıklarından korunma konusunda da etkisi olduğu söylenir.

• Sindirim sisteminin düzgün çalışmasına da destek olur.

• Bal ile karıştırılıp tüketildiğinde üst solunum yollarından dolayı boğazda biriken mikropları öksürük ile söker balgam şeklinde atılmasına yardımcı olur. Bu faydası sayesinde boğazdaki tümörlü hücreleri atarak kanserin oluşmasını önler.